Oblast: Ostalo
ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2009
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

62796) STVARALAŠTVO MILUTINA MILANKOVIĆA zbornik radova , grupa autora , Srpska akdemija nauka i umetnosti Beograd 2009 , zbornik radova s Međunarodnog simpozijuma Stvaralaštvo Milutina Milankovića održanog u Dalju 23. i 24. maja 2008. godine.
Zbornik nam omogućava da se upoznamo sa saopštenjima sa simpozijuma, na kome su naučnici različitih profila na različite načine, iz različitih uglova i različitim stilovima pristupili zadatku da na celovit način osvetle lik i delo Milutina Milankovića. Budući da je naš naučnik bio raskošna i svestrana ličnost koja se nije ograničavala na jedno zanimanje i disciplinu, ovakav raznovrstan interdisciplinarni pristup bio je neophodan za ostvarenje ovog cilja. Mnoštvo struka kojima pripadaju autori saopštenja, različite teme, pristupi i aspekti Milankovićevog života i rada o kojima se govorilo na skupu, a koji su objavljeni u Zborniku, nisu narušili sklad i jedinstvo Zbornika, već su samo doprineli njegovom bogatstvu, raznovrsnosti i sveobuhvatnosti i prikazali nam živu i potpunu sliku o Milankoviću. U Zborniku nam je Milanković predstavljen kao građevinski inženjer, profesor, naučnik, astronom, rodonačelnik matematičko-fizičkog pristupa izučavanju klime zemlje, kao paradigma u nauci, kao reformator julijanskog kalendara, čovek koji je imao razne značajne uloge i funkcije u vezi s Astronomskom opservatorijom u Beogradu, koji se zalagao i borio za nju, kao istoričar i popularizator nauke, tvorac književnog dela, tvorac zapisa o kućama i gradovima, kao inspiracija umetničkog stvaralaštva, književnog i likovnog, inspiracija za stvaranje fonta na osnovu njegovog rukopisa, kao ličnost koja se sve više pojavljuje na internet prezentacijama...
Sadržaj zbornika nam govori i o Milankovićevoj ličnosti, životu, njegovoj saradnji s kolegama, naučnicima, ali i s umetnicima, njegovoj ličnoj istoriji, o istoriji, životu i radu njegovih predaka, porodice i njenih istaknutih članova. Iz njega možemo da saznamo nešto i o istoriji srpskog naroda koji je živeo preko Save i Dunava, u Habzburškoj monarhiji, o stvaranju srpske intelektualne elite severno od Save i Dunava, gde se nalazi Milankovićev rodni Dalj i o ulozi prečana u 19. veku u izgradnji političkih, kulturnih i prosvetnih institucija obnovljene srpske države. Saznajemo i nešto o Dalju, istoriji ovog mesta, školama, kulturnoj baštini, stanovništvu, značajnim ličnostima koje su u njemu rođene i živele, kao i o kući Milankovića, njenoj sudbini i obnovi. U Zbornik je uključen i dokument o ovoj rekonstrukciji. Prikazani su nam Dalj i „očinski dom“ Milutina Milankovića kao inspiracija likovnih i književnih umetnika, a i kao mitska mesta kojima se i sam naš poznati naučnik često vraća u svojim delima. U Zborniku pažnja nije posvećena samo istoriji i prošlosti nego i načinu na koji je danas prihvaćeno Milankovićevo delo, njegovim nastavljačima i reafirmaciji i potvrdama njegove teorije rezultatima u savremenoj nauci.
Zbornik se sastoji iz pet delova kojima prethodi Reč urednika. To su: Pozdravni govori, Renesansno stvaralaštvo, Sećanja, Prilozi i Album. Prva dva dela, Pozdravni govori i Renesansno stvaralaštvo, odnose se na međunarodni naučni skup „Stvaralaštvo Milutina Milankovića“.
Naročitu živost Zborniku daje blok koji nosi naziv Sećanja, budući da nam taj deo prenosi neposredna svedočanstva i sećanja ljudi koji su lično sretali ili poznavali Milankovića, kao što su njegovi savremenici, poznanici, kolege, saradnici i studenti, i tako nas upoznaje i približava nam našeg poznatog naučnika pre svega kao ličnost i čoveka.
U bloku Prilozi možemo da saznamo nešto više o Andre Beržeu (André L. Berger), najistaknutijem nastavljaču Milankovićevog dela, o ustanovljenju i dobitnicima Medalje ’Milutin Milanković’ Evropske unije za geonauke/ Evropskog geofizičkog društva, medalje koja je namenjena naučnicima za njihova izuzetna istraživanja i ostvarenja u oblasti dugoročnih promena i modeliranja klime, o Urošu Milankoviću, bratu dede Milutina Milankovića i našem zaboravljenom filozofu, o rekonstrukciji i adaptaciji rodne kuće Milankovića, a u ovom delu izložena je i kratka povesnica Milankovićevog rodnog Dalja i prikazana su Milankovićeva dela u digitalnoj Narodnoj biblioteci Srbije.
Sledi Album, deo koji sadrži fotografije Milutina Milankovića, slike i fotografije njegovih predaka, roditelja, slike umetnika Ljubomira Vujaklije koje predstavljaju kuću Milankovića, Dunav i njegov rodni Dalj, fotografije učesnika Međunarodnog simpozijuma „Stvaralaštvo Milutina Milankovića“, fotografije izložbe u kući Milutina Milankovića i fotografije Dunava kod Dalja i Erdutske tvrđave. Ovde možemo da vidimo i pojedinačne fotografije i slike učesnika simpozijuma.
Na samom kraju Zbornika prikazana je, u slici i reči, izložba „Kanon Milutina Milankovića“, koja je održana u galeriji SANU od 27. januara do 25. aprila 2009, u sklopu obeležavanja 130 godina od Milankovićevog rođenja.
Akademik Svetozar Koljević nas u radu „Milutin Milanković: rani Evropljanin ili poslednji Mohikanac“ upoznaje s istorijom porodice Milanković, u kojoj se ogledaju mnoge pojedinosti srpske, balkanske i srednjoevropske istorije od kraja 17. veka do Drugog svetskog rata. Reč je o porodici koja je u toku 240 godina dala bogate trgovce i zemljoposednike, pravnike, sudije i visoke oficire u austrijskoj vojsci. Milankovići su održavali bliske porodične veze, bili i uspešni članovi jedne međunarodne zajednice u Slavoniji pod austrijskom upravom i uspešno negovali pravoslavlje, vlastiti nacionalni identitet i kulturno nasleđe. Ovaj tekst govori o članovima porodice Milanković, rođacima, precima našeg naučnika, deda-stricu i njegovom bratu Urošu Milankoviću koji je završio filozofiju u Segedinu i austrijske pravne nauke u Beču, o ocu, majci, detinjstvu Milutina Milankovića, đačkim i studentskim danima, privatnom životu i razmišljanjima, ljubavi prema muzici i poeziji, o njegovoj ličnosti, privatnom životu, profesionalnoj delatnosti, karijeri i struci, situaciji, razmišljanjima i postupcima za vreme ratova.
Profesor Univerziteta u Novom Sadu, Đorđe Đurić, u radu „Istorijsko vreme Milutina Milankovića“ u duhu Milankovićevih teorija koristi ciklični model proučavanja istorije, istorijskih događaja u Srbiji koji su obeležili Milankovićevo doba. Rad prikazuje neke fenomene srpske istorije Milankovićevog doba koji on opisuje u svom trotomnom autobiografskom delu Uspomene, doživljaji i saznanja. Tekst se bavi stvaranjem srpske intelektualne elite severno od Save i Dunava i ulogom prečana u izgradnji i modernizaciji srpske države, politike, nauke, kulture i prosvete u 19. veku. U tekstu je prikazano društvo Kraljevine Srbije u vreme Milankovićevog prelaska iz Beča u Beograd 1909. i uloga naučnika i intelektualne elite u srpskom društvu u to vreme.
Akademik Fedor Mesinger u tekstu „Milutin Milanković kao rodonačelnik matematičko-fizičkog pristupa izučavanju klime zemlje i kako nam paleoklima omogućuje da gledamo u budućnost“, napisanom naučnim, ali i za širu javnost razumljivim jezikom, govori o Milankovićevoj potrazi za glavnim i osnovnim poljem svog budućeg rada kada je, napustivši uspešnu inženjersku karijeru u Beču, došao na mesto profesora na Univerzitetu u Beogradu, na slučajno upražnjeno mesto na katedri Primenjene matematike, koja je obuhvatala predmete racionalne mehanike, teorijske fizike i nebeske mehanike, što su bile upravo tri grane nauke koje su našeg naučnika najviše interesovale. Verujući u snagu matematike i u svoju sposobnost da se njom bavi, tražio je polje u kome matematika još nije zavladala, tako da oni koji prvi tu stignu mogu da nađu nezauzeto i neobrađeno zemljište. Tražio je nedovoljno obrađeni i neiscrpljeni kraj za svoj naučnički posed. Kao mogući problem razmatrao je prognozu vremena, ali zaključio da za korišćenje matematike za prognozu vremena još nije vreme, tako da se okrenuo problemu klime za koji je smatrao da pruža bolje izglede.
Tako se Milanković posvetio problemu promene klime i smene ledenih doba, koji u to vreme nije imao zadovoljavajuće objašnjenje i krenuo u potragu za uzrocima pojave ledenih doba. Rezultat njegovog rada bio je da se, po rečima njegovog značajnog nastavljača Andre Beržea, osnove svih nauka koje su od značaja u bilo kojoj teoriji paleoklime nalaze u Milankovićevoj knjizi. Ona postaje kamen temeljac nauke o klimi. U tekstu se, dalje, izlažu nedavni rezultati u ovoj oblasti Džejmsa Hansena (James Hansen) i saradnika koji nastoje da ustanove, koristeći bogatstvo informacija o klimi prošlosti, kakvi su izgledi za budućnost.
Akademik Nikola Hajdin nam u tekstu „Građevinska mehanika, prvo naučno iskustvo Milankovića“ na pristupačan način predstavlja rad Milutina Milankovića u oblasti građevinske mehanike, konstrukcija, mehanike i građevinarstva, koji kao naučnoistraživački spada u rani period njegovog rada, od sticanja diplome građevinskog inženjera do dolaska u Beograd 1909. Kasnije njegovo bavljenje građevinarstvom uglavnom ima ekspertski i konsultativni karakter.
Tekst Milana Radovanca, s Astronomske opservatorije u Beogradu, „Milutin Milanković i Astronomska opservatorija u Beogradu“ nastao je na osnovu proučavanja arhivske građe Astronomske opservatorije u Beogradu i drugih izvora, a odnosi se na rad, angažovanje i ulogu Milutina Milankovića u pripremi i izgradnji današnje Opservatorije.
tvrd povez, format 17 x 24 cm , zaštitni omot, ilustrovano, ćirilica, 516 + 62 strane