Godina izdanja: 2016
ISBN: 978-86-85179-73-0
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Izdavač: Narodni muzej Kraljevo
Povez: tvrd
Broj strana: 525
Bogato ilustrovano.
Format: 22 x 24 cm
Odlično očuvana.

KRALJEVO OD VAROŠI DO GRADA je knjiga koja je istovremeno monografija Kraljeva i katalog zbirke fotografija i razglednica kraljevačkog muzeja (među 683 – kataloške jedinice u katalog je upisano i četrdesetak grafika i arhivskog materijala u užem smislu – vozačkih dozvola, dopisa, oglasa, akcija, svedočanstva, diploma, poziva, računa…). Prikazi Kraljeva na njima su razvrstani u dvadeset jednu rubriku od – Panorama do Kraljeva u Prvom ratu.

U Uvodnom delu autor akcentuje ono sporo pletenje kojim nastaje urbanistički okvir, i još sporiji tok formiranja autoriteta gradskih institucija i građanske svesti. Pred nama u monografiji kao u romanu grad izrasta u junaka – pomenute su i njegove zvezde i to i ljudi – Milenko Vesnić, Dobrivoje Božić, Milivoje Cvrčanin, Stojan Stojić – i građevine – crkva Svete Trojice, Gospodar Vasin konak, zgrada stare škole i sreskog načelstva, spomenik srpskim ratnicima, ali je interes pre svega posvećen strukturama koje su u razdoblju jedva većem od stotinjak godina današnje Kraljevo prevele iz varoši u grad. Donji vremenski okvir u knjizi je godina 1832. u kojoj su udareni blezi pojedinih ulica čime počinje istorija Kraljeva kao varoši pod imenom Karanovac. Izgradnjom prvih fabrika u drugoj polovini 19, a naročito dvadesetih i tridesetih godina 20. stoleća počinje istorija Kraljeva kao grada i ona se u knjizi prati do 1941. godine.

Autor sasvim opravdano konstatuje: „Najbolji čuvari starog Kraljeva bili su kraljevački fotografi i izdavači razglednica.“ Knjiga Kraljevo od varoši do grada predstavlja novu konstrukciju i novo tumačenje zatečenog i novonabavljenog muzejskog materijala. Značaj građe kojom je uvećana zbirka fotografija i razglednica kraljevačkog muzeja nije iscrpljen time da one budu samo ilustracije. Fotografski dokumenti o Kraljevu kao gradu, kao institucijama i kao ljudima odredili su i strukturu knjige. Knjiga ispred nas je knjiga o gradu kao urbanoj činjenici, ali ne samo to. Ona je knjiga o formiranju Kraljeva kao privrednog i socijalnog identiteta i knjiga o fotografiji kao dokumentu koji je pouzdani svedok formiranja grada, ali istovremeno i „svedok“ vlastitog razvoja.

Knjiga nas upoznaje sa tim da je fotografija najpre, oko sredine 19. stoleća, gost Kraljeva: u varoš je Kraljevčani donose sa svojih putovanja i iz mesta školovanja –Beograda, Kragujevca, Niša, Beča, Pešte, Berlina, Pariza, Ciriha, Moskve. Fotografiju potom u drugoj polovini 19. stoleća u Kraljevu izrađuju putujući fotografi. Krajem istog stoleća fotografija nastaje u kraljevačkim fotografskim ateljeima. Istovremeno Kraljevo od varoši do grada je i knjiga o istoriji fotografije koja postaje sredstvo šire komunikacije od momenta kad se postavlja na revers dopisne karte i kada se od 1900. štampa u kraljevačkim knjižarama i štamparijama.

(K-164)