ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1999
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

U dobrom stanju

Kosmološko traganje za novom školom : modernizacijski izazovi u sistemu srednjoškolskog obrazovanja u Beogradu 1880-1905. / Arsen Đurović
Vrsta građe stručna monografija
Jezik srpski
Godina 1999
Beograd : Beogradski izdavačko-grafički zavod, 1999 (Beograd : JP PTT saobraćaja `Srbija`)
Fizički opis 394 str. : ilustr. ; 24 cm
Zbirka Posebna izdanja / Beogradski izdavačko-grafički zavod
ISBN 86-13-00937-9
Napomene
`Knjiga predstavlјa dopunjenu verziju magistarskog rada pod naslovom `Modernizacijski izazovi XX veka u sistemu srednješkolskog obrazovanja u Beogradu 1880-1903.` koji je [na Filozofskom fakultetu - Odelјenje za istoriju u Beogradu] odbranjen 9. juna 1999. godine` --> str. 15
Tiraž 500
Skraćenice: str. 373
Slika autora i beleška o autoru na presavitku korica
Summary
Bibliografija: str. 374-388
Registar.
Predmetne odrednice
Obrazovna politika -- Srednje škole -- Beograd -- 1880-1905
Obrazovanje -- Istorija -- Srbija

Arsen Đurović (rođen 1959, umro 22. aprila 2012, Beograd) je bio srpski istoričar. Bavio se temama vezanim za modernizacijske procese u Srbiji s kraja 19. i početkom 20. veka, istorijom modernog srpskog i evropskog obrazovanja, metodikom nastave istorije i arhivistikom.
Đurović je diplomirao istoriju na Filozofskom fakultetu u Beogradu 1983. godine. Magistrirao je 1999. godine sa temom Modernizacijski izazovi XX veka u sistemu srednjoškolskog obrazovanja u Beogradu 1880—1903. a doktorirao je 2003. godine sa temom Modernizacija obrazovanja u Kralјevini Srbiji 1905—1914. Od 2001. do 2003. bio je na studijskom boravku u Institutu Georg Ekert u Braunšvajgu. Prvobitno je radio u srednjoškolskoj nastavi u Beogradu da bi se zatim zaposlio na Filozofskom fakutletu u Beogradu. Godine 1999. postao je asistent za za Metodiku nastave istorije a 2004. docent za užu naučnu oblast Opšta istorija novog veka.
Pored istoriografskog rada Đurović je veliku pažnju posvećivao arhivistici kao posebnoj naučnoj oblasti, istraživanjima u oblasti metodike nastave istorije, unapređivanju nastavnog procesa i udžbeničkog materijala. Ovih nekoliko klјučnih tema determinisale su umnogome njegov istraživački i stručni rad. Bio je član više stručnih i naučnih udruženja: Internationalen Gessellschaft für historische und systematische Schulbuchforschung (član od 2001, potpredsednik od 2007), IARTEM , Komisija za viša zvanja u oblasti arhivistike u Arhivu Srbije (2005—2007), Naučno veće Istorijskog instituta u Beogradu, ISCHE, History of Education Society (od 2007), The Editorial college of the Contributions to the Historical and Systematic Research on Schoolbooks University of Augsburg. U okviru Ministarstva prosvete Republike Srbije obavlјao je dužnost predsednika komisije za dobijanje licence za rad u obrazovanju (od 2007) a u okviru Arhiva Srbije predsednika komisije Fonda Andrija Arnautović za dodelјivanje nagrade Zlatna arhiva. Od 2008. bio je recenzent za jugoistočnu Evropu međunarodnog udruženja za izdavanje udžbenika EEPG, član komisije Ministarstva prosvete za evaluaciju udžbenika i član Komisije za izradu nastavnog programa za predmet istorija za 7 i 8. razred. Ministarstvo prosvete. Đurović je bio i član redakcije časopisa Nastava i istorija i Šumadijski anali (oba od 2006. godine).
Preminuo je u Beogradu 22. aprila 2012. godine.
Naučni rad
Istraživačka interesovanja Arsena Đurovića mogu se svrstati u nekoliko tematskih celina: modernizacijski procesi u Srbiji u 19. i početkom 20. veka, istorija modernog obrazovanja u Evropi i Srbiji, arhivistika, metodika nastave istorije i proučavanje udžbenika. Prve svoje istraživačke radove Đurović je posvetio praktičnim problemima izvođenja nastave istorije (Situaciona analiza strukture učenika prvog razreda gimnazije kao osnova za postavku diferenciranog nastavnog metoda u nastavi istorije, Nastava istorije, 1996. godine i Strukturna analiza uspeha učenika u nastavi istorije u gimnazijama kao osnova za postavku diferenciranog nastavnog metoda, 1998). Ubrzo je svoju istraživačku pažnju usmerio na istoriju obrazovanja i istoriju ideja u obrazovanju u Srbiji na razmeđi 19. i 20. veka. Ova istraživanja zaokružio je magistarskom tezom koja je objavlјena kao knjiga Kosmološko traganje za novom školom: modernizacijski izazovi u sistemu srednjoškolskog obrazovanja u Beogradu 1880—1905. (Beograd, 1999). Ova monografija koja se bavi idejama koje su vodile reformatore i organizatore srednjoškolskog (pre svega gimnazijskog) obrazovanja u Beogradu predstavlјala je važan doprinos ne samo u istraživanju istorije obrazovanja već prilog složenoj oblasti društvene istorije gde je omogućila da se mnogobrojni raniji stavovi o neuklapanju srpskog obrazovanja u glavne evropske obrazovne tokove pokažu kao zablude. Više kraćih radova posvetio je pojedinim ustanova i mogućnostima njihovog uklјučivanja u obrazovni proces: Pedagoški muzej u nastavi istorije (Nastava istorije, 2000) i Arhiv Srbije u savremenoj nastavi istorije u osnovnom, srednjem i visokom obrazovanju (u Arhivska građa kao izvor za istoriju, 2000).
Nјegov najznačajniji rad predstavlјa knjiga Obrazovanje u Kralјevini Srbiji krajem XIX i početkom XX veka proistekla iz doktorske disertacije a objavlјena u Beogradu 2004. godine. Pored spomenutih radova naučni opus Arsena Đurovića čine i radovi o prosvetnim ustanova u Srbiji, arhivističkoj teoriji i praksi (objavlјivanih pretežno u časopisu Šumadijski anali) i nekim pitanjima iz društvene istorije Srbije krajem 19. i početkom 20. veka: Engleski zavod za srpsku siročad (1999), Svetosavska večernja škola: uloga u očuvanju nacionalnog identiteta srpskog naroda u evropskoj Turskoj (1887—1891) (2003), Uloga humanitarnih organizacija u društvenom životu Kralјevine Srbije početkom XX veka (2004), O časopisu Šumadijski anali (zajedno sa Mihailom Vojvodićem, 2005), Kolo srpskih sestara Požarevac (2007), Dinastija Obrenović u sećanjima Božidara Nikolajevića (2008), Obrazovanje u vreme vladavine kralјa Milana (2008), Obrazovanje u Portugalu u 19. veku sa osvrtom na obrazovanje u Srbiji (2009), Istoriografija o obrazovanju u Evropi u 19. veku (2011).
Monografija Obrazovanje u Kralјevini Srbiji krajem XIX i početkom XX veka najobimniji je i najznačajniji rad Arsena Đurovića kao i jedan od najznačajnijih priloga istoriji srpskog obrazovanja. Kako Petar Krestić napominje Đurović je bio najpozvaniji među istoričarima da se pozabavi ovom temom. Hronološki tema je obuhvatila period od osnivanja Beogradskog univerziteta 1905. godine do izbijanja Prvog svetskog rata 1914, kada se usled ratnih dešavanja proces modernizacije obrazovanja privremeno zaustavio da bi, u drugačijim okolnostima, bio nastavlјen u novoformiranoj Kralјevini Srba, Hrvata i Slovenaca po okončanju rata. U pisanju ove knjige Đurović je koristio mnoštvo neobjavlјenih izvora iz Arhiva Srbije, Arhiva SANU, Istorijskog arhiva Beograda, Novog Sada i Kotora, Arhiva Šumadije u Kragujevcu kao i Arhiva Pedagoškog muzeja i Narodne biblioteke Srbije. Za sagledavanje jedne ovakve teme od velikog značaja su bili i štampani izvori: državni šematizmi, statistički godišnjaci, godišnji izveštaji, stenografske beleške i drugi.
U ovom istraživanju Đurović je sebi zadao dvojaki cilј: da pokaže kako je tekao proces modernizacije obrazovanja u Srbiji početkom 20. veka ali i da upečatlјivim primerima ilustruje kako je ovakvo obrazovanje povratno uticalo na celokupni razvoj srpskog društva. Vrhunski obrazovana, neretko na stranim univerzitetima, srpska prosvetna elita okuplјena uglavnom oko Profesorskog društva i Učitelјskog udruženja videla je u korenitoj reformi obrazovanja na svim nivoima jedan od klјučnih naconalnih cilјeva. Nosioci ovih težnji, kako je Đurović pokazao, suočili su se velikim brojem uutrašnjepolitičkih i spolјnopolitičkih izazova: velika nepismenost stanovništva (u gradovima oko 45% a u selima čak 85%), teško stanje državnih finansija, patrijarhalni okviri položaja žene koji su onemogućavali njeno uklјučivanje u obrazovne tokove i slaba svest o značaju obrazovanja kao zaloge sopstvene budućnosti. Teška iskušenja koja su postavlјale spolјnopolitičke krize (Carinski rat, Aneksiona kriza, Balkanski ratovi) takođe su bili kočnice modernizacijskih procesa u obrazovanju. Ipak, kako Đurović pokazuje, i pored otpora konzervativnih krugova u Ministarstvu prosvete i drugim državnim strukturama nosioci reformatorskih težnji u obrazovanju su uspeli da na originalan način primene strana iskustva (pre svih nemačka, austrijska, ugarska, ruska, francuska i engleska) i unesu korenite promene na svim nivoima obrazovanja u Kralјevini Srbiji, od predškolskog do univerzitetskog. Ova reformska nastojanja podrazumevala su i široku zakonodavnu delatnost i donošenje niza didaktičko-metodičkih uputstava. Nјihov nastanak, uticaj i značaj takođe su pažlјivo prikazani u ovoj monografiji. Zakonom o osnovnim školama tako je bilo predviđeno obavezno i besplatno osnovnoškolsko obrazovanje i za mušku i za žensku decu, dok je za reformisanu srednju školu predviđan veći broj učenika iz nižih društvenih slojeva. Istrajnost intelektualne elite, pobolјšanje nastavnog kadra i obrazovnog procesa, razvijena zakonodavna delatnost vodili su, kako je Đurović prikazao, korenitom preobražaju srpskog obrazovanja, njegovim većim uticajem u celokupnom društvenom životu i približavanju obrazovnoj praksi razvijenijih evropskih država.