Cena: |
Želi ovaj predmet: | 2 |
Stanje: | Nekorišćen |
Garancija: | Ne |
Isporuka: | Pošta Post Express Lično preuzimanje |
Plaćanje: | Tekući račun (pre slanja) PostNet (pre slanja) Ostalo (pre slanja) Lično |
Grad: |
Čurug, Žabalj |
Godina izdanja: 2011
ISBN: 978-86-85315-30-5
Autor: Domaći
Jezik: Srpski
Dva sela u severnom Banatu Beodra i Plevna,Branko Belić *6288*11-2022
Novo Miloševo: Dva sela u Severnom Banatu Beodra i Plevna
Dva sela u Severnom Banatu Beodra i Plevna ( Karlovo, Dragutinovo ),danas Novo Miloševo od najstarijih vremena do 1918.g -prilozi za istorijsku monografiju
Mr. arheologije Branko B. Belić, prof. autor ISBN 978-86-85315-30-5
izdavač: Istorijski arhiv Kikinda 2011.g
Povez karton , Broj strana 397., Pismo:Ćirilica,Dimenzije: veći format 27.5 × 18 cm,težina 930.grama
stanje: nekorišteno - novo✔️
Tačno na polovini puta između Kikinde i Novog Bečeja, po 20 kilometara na jednu i drugu stranu, prostire se pet kilometara dugo selo, koje je od 1946. u geografskim kartama ubeleženo kao Novo Miloševo. Sastavni delovi mesta su nekadašnja sela Beodra i Karlovo (Dragutinovo), koja su integrisana u jedinstveno naselje nakon Drugog svetskog rata. E sada, kada poželite da napravite priču o istorijskom razvoju jednog mesta, obično se nađete u velikom problem, jer podataka uglavnom nema. No, s obzirom na to da se ovom temom podrobno bavio istoričar Milivoj Bešlin, mi imamo problem sasvim druge vrste. Kako iz te silne građe odabrati tek fragmente burne ovdašnje prošlosti? Nema nam druge nego da pokušamo.
Starije od dva sela, Beodra, prvi put se u pisanim izvorima pojavljuje 1331. godine, ali kao Boldija. Valja znati da je jula 1552. Banat pao pod osmansku vlast, pretvoren je u pašaluk sa sedištem u Temišvaru, a veliki broj preostalog stanovništva krenuo je ka Erdelju. Najverovatnije da su tada i Beodra i buduće Karlovo opusteli, ali ipak nastavili da pretrajavaju. Preokret nastao pobedama hrišćanskih snaga nad Osmanskim carstvom tokom Velikog bečkog rata (1683–1699), i posebno austro-osmanskog rata 1716–1718, vraća Banat u sastav Habzburške monarhije. U tom periodu Karlovo i Beodra bivaju naseljeni srpskim graničarima iz demilitarizovanih oblasti. Karlovčani su kao i ostali graničari u Banatu bili obavezni da u mirno vreme vrše službu u matičnom mestu, a u toku rata vojnu obavezu u zemlji i van nje. Uz Vranjevo i Kumane, Karlovo je sačinjavalo graničnu kompaniju u sastavu Banatske zemaljske milicije sa sedištem u Kikindi. U okviru ove milicije Karlovo je predstavljalo šanac, a njegovo stanovništvo živelo je poluvojničkim životom. Za razliku od Karlova, Beodra je pripadala provincijalnom, odnosno civilnom delu Banata, zbog čega su njeni stanovnici bili u nepovoljnijem položaju, pa ipak 1758. grade prvu seosku crkvu. Bila je to za onovremene prilike sasvim solidna građevina, čak raskošnija od one u većoj i bogatijoj Kikindi. Beodra je 1758. imala 42 kuće, a 1774. čak 232 porodična doma.
U prvoj polovini 19. veka Beodra dobija arhitektonske spomenike po kojima će biti prepoznatljiva. Razvijeni spahijski posed Bogdana Karačonjija, koji u ovom periodu narasta na čak 9.000 jutara, nasleđuju rođaci Laslo i Lajoš Karačonji, koji aprila 1838. osvećuju temelje nove katoličke crkve, impozantnih razmera. Sredinom 19. veka, tačnije 1857, sada već vrlo bogati i uticajni plemići Karačonji podižu dvorac na obodu sela površine 2.500 metara kvadratnih, u čistom klasicističkom stilu.
U ovom periodu Karlovo dobija svog najpoznatijeg i najprosvećenijeg građanina ‒ Teodora Pavlovića (1804‒1854). Rođen u kući čizmarskog zanatlije i dugogodišnjeg seoskog kneza Pavla Pavlovića, 14. februara 1804, osnovnu školu završio je u rodnom mestu, nakon čega ga je otac poslao na dalje školovanje. Nakon završene gimnazije, na poziv prijatelja Konstantina Pejčića odlazi u Požun, gde 1825. završava Pravni fakultet. Kao svršeni pravnik prelazi u Peštu, gde postaje blizak prijatelj Save Tekelije, koji ga je uzeo za ličnog sekretara, advokata i savetnika. Sa svega dvadeset jednom godinom bio je saradnik prestižnog Letopisa, da bi 1832. postao i njegov urednik. U teškom periodu za Maticu srpsku, nakon obnavljanja, postao je 1837. njen sekretar. Predanim radom znameniti Karlovčanin uspeo je da obnovi Matičin fond i napuni do tada praznu kasu, zbog čega se smatra obnoviteljem ove značajne institucije. Sticajem istorijskih prilika, vratio se u rodno Karlovo i umro 1854. u pedesetoj godini života.
Početkom 20. veka oba sela ubrzano su se razvijala i uvećavala. S monumentalnim crkvama, dvorcima, vetrenjačama, suvačama, železničkim stanicama, poštama, telegrafom, školskim i prosvetnim objektima, mlinovima, bankama, ciglanom, velikim zgradama opštine, bibliotekama, brojnim zanatskim, trgovačkim i ugostiteljskim objektima, ova dva banatska mesta izrastaju u prave varošice. U ratnom periodu 1941‒1945. Dragutinovo i Beodra, kao i čitav Banat, žive pod nacističkom okupacijom. Među partizanskim borcima herojstvom se posebno isticao Miloš Popov, komesar Dragutinovačkog partizanskog odreda, koji je poginuo na samom kraju rata, aprila 1945. na Sremskom frontu. Po njemu je ujedinjeno selo dobilo ime – Novo Miloševo. Na sastavnici nekadašnjih sela Beodre i Dragutinova izgrađen je moderan centar novog naselja sa Zadružnim domom, karakterističnom građevinom i svedočanstvom o uprostoravanju nove ideologije. Narednih godina niču i monumentalne građevine mesne zajednice i omladinskog doma, fudbalski stadion s natkrivenim tribinama, moderne zgrade doma zdravlja i pošte, lovačkog doma, osnovne škole, doma penzionera, tržnog centra… Do sredine pedesetih godina Novo Miloševo, među prvim mestima u Vojvodini, završava elektrifikaciju, a deceniju kasnije dobija modernu vodovodnu mrežu. U to vreme ono je imalo gotovo 10.000 stanovnika. Danas ih je oko 6.000. Zašto je tako, dalo bi se pričati. I potrajalo bi, jošte kako.
BOND OD MILOŠEVA: Duško Popov agent 007
Za Duška Popova, po kome je britanski obaveštajac i pisac Jan Fleming stvorio lik tajnog agenta Džejmsa Bonda, znamo svi. I mi smo o njemu onomad pisali. Al Miloševčanima je krivo što se retko uz njegovo ime pomene da je Duško izdanak stare, velike familije Popovih, koja je ovdašnja od kad je sveta i veka. Mati ga je bukvalno rodila na lađi koja je plovila Tisom od Novog Bečeja ka Beogradu. Pa je Duško ispao iz Titela. A zapravo je odavde da „većma ne mož biti“! Popovi su, naime, bili bogata porodica srpskih trgovaca, počev od Dušanovog dede Omera i oca Milorada, poreklom iz Dragutinova, današnjeg Novog Miloševa. I to nije sve. Familija Popov svakog leta okupi se na godišnjem susretu u Miloševu. Među gostima bude i Duškov sin Marko. Onako skupa, milina ih je videti.