Godina izdanja: 2002.Insitut za zdravlje Crne Gore
Autor: Domaći
ISBN: Narodna i Naučna Medicina u Crnoj Gori Filip Šoć -istorijski pregled do 1916,
Jezik: Srpski

Narodna i Naučna Medicina u Crnoj Gori Filip Šoć *6029*07-2022
istorijski pregled do 1916,
Filip Šoć autor
Izdavač: Insitut za zdravlje Crne Gore 2002.g
Tvrd povez,latinica,372 stranice ,ilustrovana,format: 24,5 x17,5 cm, težina 730.grama
Stanje: nekorištena
Profesor doktor Filip Šoć u op­širnoj monografiji „Narodna i naučna medicina u Crnoj Gori”, štampanoj 2002. godine, posebno je apostroirao nastojanje dr Kujačića da osnuje „Crnogor­sko ljekarsko udruženje”. To bi udruženje obavještavalo ljekare o medicinskim novinama i uticalo na usavršavanje ljekara. Kujačić je bio protiv šablona i zaostalosti u medi­cini. Upozoravao je da su alkoholizam, siilis i jektika tri strašne pojave koje „rone” temelje narodnog zdravlja. Njih treba spriječiti jer se ne mogu liječiti. Logičnijem tumačenju Njegoševih metaforičnih misli u „Gorskom vijencu”, može pomoći Kujačićeva izjava da se „siilis u trećem stadiju, odlikuje najgroznijim slikama, opadanjem nosa, tabesom i raznim vrstama ludila. Te bolesti ne mogu se liječiti, nego treba od njih narod čuvati.
Dr Filip Šoć u svojoj knjizi ,,Narodna i naučna medicina u Crnoj Gori“ objavio je dokument iz kojeg se vidi da je 1818. godine Crmnica bila zahvaćena kugom, pa su austrijske vlasti bile primorane da zatvore svoje granice što je dodatno pogoršalo stanje u Crnoj Gori (nijesu mogli prodavati svoje proizvode).

....Lažnih vijesti o zarazama bilo je i u Njegoševo doba
Njegoš, 16. I 1832. godine piše M. Marteliniju, guverneru Kotora da u Crnoj Gori nema nikakvih boleština, nego da te vijesti pronose ,,novine od onih ljudi koji od toga svoju korist imaju”.
Petar II je 16. januara 1832. godine pisao M. Marteliniju, guverneru Kotora da u Crnoj Gori nema nikakvih boleština, nego da te vijesti pronose ,,novine od onih ljudi koji od toga svoju korist imaju”. Uvjeravao ga je da će blagovremeno obavijestiti u slučaju pojave bolesti „colera morbus“ o kojoj pišu, a koja se pojavila u Skadru
Jedna takva zarazna bolest pojavila se početkom 1918, a trajala je do kraja 1920. godine. Zvala se ,,Španska groznica“ ili ,,Španski grip“, u narodu poznata – španjolica… Po nekim podacima ova infektivna bolest, koja je poprimila karakter pandemije, pokosila je između 50 i 70 miliona ljudi.
Pored pomenutih, istorija je zabilježila mnoge zarazne bolesti koje su harale Bokom i ovim prostorima, pa se pominju 1503, 1572 (kada je stradalo 3.500 ljudi samo u Kotoru), 1690, 1742, 1763, 1766, 1771. godine, itd.
CRNOGORSKI VOJNI SANITET - Matica crnogorska › filesPDF
Interesantno je da je dr Pankraci liječio crnogorske vojnike na. 2 Šoć, Filip, Narodna i naučna medicina u Crnoj Gori do 1916. godine, str.
48 pages
Narodna medicina je vekovima bila je odlučujuća u liječenju raznih bolesti i posledica ranjavanja i povredjivanja.
Vidari, narodni doktori, čine sponu između narodne i naučne medicine, vidarstvo bi trebalo izdvojiti od praznovjerja, iako mu ono čini osnovu, jer vidari su nadoknadjivali nedostatak školovanih ljekara i bilo bi nepravedno oduzeti im svaki značaj i ulogu, bez obzira na to što im je Sanitetskim zakonom (Zbornik pravila propisa i naredaba u sanitetskoj struci Knjaževine Crne Gore, Cetinje 1891, autora Petra Miljanića) rad izrazito zabranjen i to već u prvoj glavi, čl.1:“Niko u Crnoj Gori ne može vršiti ljekarsku praktiku, nazivati se medigom, niti dobiti službu kao liječnik, ko nije redovno svršio medicinske nauke i dobio diplomu na jednom od poznatih evropskih univerziteta“
Vidarstvo je činilo prelazni period od praznovjrja do naučne medicine, Vidari često nazivani „doktorima“, bili su prosto nužna, prirodna i dobrodošla zamjena ljekarima, sve do njihove brojnije pojave u drugoj polovini XIX vijeka. Naročito travari.
Vidara je bilo u svim krajevima Crne Gore, ali su posebno bili na glasu i uvažavani oni iz bratstva Iličkovića u Crmnici. Čak je nekima od njih crnogorski Senat,1888, izado specijalni dekret u znak priznanja za njihov „vješt i zauzimljiv rad oko crnogorskih ranjenika i drugih bolesnika i priznat im i odobren naziv „narodni ljekari“. A tri godine po obnarodovanju sanitetskog zakonika, kojimse strogo zabranjuje rad svim za to neškolovanim licima, knjaz Nikola, odlikuje sve vidare Iličkoviće oficirskim (stotinaškim) grbom i raspoređuje ih po brigadama.
I Šćepan Mali je bio narodni vidar. Tako je i došao u Crnu Goru,1766, pročuo se po uspješnom vidanju travama i već poslije godinu dana se nametnuo za cara.
Kao što je pismenost nastala pri manastirima, tako je u njima začeta i narodna empirijska medicina-etnomedicina, U njima je nastao i veliki dio pisanih upustava za liječenjeraznih bolest, sabranih u tzv.“ljekarušama“-zbornicima, sa njihovim opisom i načinom liječenja, većinom ljektovitim biljem. Dr Filip Šoć, u periodu od XIV-XIX vijeka navodi 17 poznatih ljekaruša.
Od vremena Petra I petrovića Njegoša – Sve do vladavine knjaza Danila u Crnoj Gori nije bilo ni jednog stalnog doktora-pa su u vrijeme epidemija dolazili ljekari iz Kotora.