Godina izdanja: 2009
ISBN: 978-86-7558-658-6
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Knjiga je nova.
Meke kartonske korice.

Ratko Nešković - Renesansna filozofija, experimentum mediaetatis
Ратко Нешковић - Ренесансна филозофија, experimentum mediaetatis

Beograd : Čigoja štampa, 2009 (Beograd : Čigoja štampa)

Tiraž 300

Dimenzije 23,5 x 16,5 x 3,5 cm

663 strana

Težina: 1.057g

Istraživanja u knjizi Srednjovekovna filozofija su pokazala da srednjovekovlje nije moglo da se svede na padovanski aristotelizam, firentinski platonizam ili pariski sholasticizam, odnosno na Zapad Zapada, nego je to bilo jedno široko, raznovrsno i protivrečno misaono kretanje koje se odvijalo između Damaska, na jugu, i dalekih prostora Irske u čijim manastirima se izučavao grčki jezik i prevodila dela svetih otaca sa istočnohrišćanskih prostora. Istraživanja u ovoj knjizi pokazuju da je i renesansa prostorno nesvodiva. Ona se ne može svesti na kulturni italijanizam petnaestoga i šesnaestoga veka (quattrocento, cinquecento) i na njihovo širenje na zapad i sever Evrope već da je to jedno široko stvaralačko zbivanje u koje vizantijska kultura ulazi kao značajna pretpostavka i sastavni deo. U to kretanje ulazi na poseban način i periferija Evrope, a na osnovu velikih geografskih otkrića i značajni prostori novoga sveta. U tom širokom pokretu naša kultura je zbog specifičnih istorijskih okolnosti učestvovala na jedan reducirani način (literatura, slikarstvo...), ali nije bila suprotnost tom pokretu. Jedan deo propuštenih prilika nadoknađen je u epohi klasicizma i kasnije.

SADRŽAJ:

Predgovor

Prvi deo RENESANSA - EPOHA PREVLADAVANJA SREDNJOVEKOVLJA

Glava I RENESANSA - SAMOSVESTAN, DINAMIČAN I PROTIVREČAN POKRET
Problem određenja renesanse
Novo raspoloženje, slobodna samosvest i raznovrsni putevi u mišljenju
Graditelji renesanse: neobični i previrući likovi
Istorijske i socijalne osnove renesanse

Glava II ISTORIJSKI RAZVOJ RENESANSE
Raznovrsni putevi i tokovi renesanse
Vizantijska kultura kao ,,predrenesansa“ i „magacin renesanse`
Italija kao mesto objave i procvata renesanse
Literarni karakter renesanse u Francuskoj
Različiti likovi severnoevropske renesanse
Renesansa u nemačkim zemljama
Renesansa u Engleskoj
Renesansa izvan velikih evropskih centara
Problem periodizacije i sistematike renesanse

Glava III OBNAVLJANJE ANTIKE I BORBA TRADICIJA
Povratak antici kao organon prevladavanja srednjovekovlja
Dijalog platonizma i aristotelizma
Plodno prisustvo drugih antičkih filozofskih ideja
Snažni uplivi hermetičkih preokupacija

Glava IV HUMANIZAM EPOHE RENESANSE
Otkrivanje čovekovih izvornih mogućnosti
Rodonačelnici renesansnog humanizma
Čovek kao samosvojna priroda i individualnost
Individualistički imperativ: osmeli se na moć, slobodu i dostojanstvo
Odnos prema religiji i crkvenom hrišćanstvu
Ranohrišćanska nostalgija kao kritika crkvenog hrišćanstva

Glava V FILOZOFIJA PRIRODE
Traganje za novom slikom univerzuma
Naturalizam kao distanciranje od srednjovekovlja
Panteizam kao izraz monizma i determinizma
Čovek kao ogledalo kosmosa

Glava VI PRIRODNO-NAUČNI TOKOVI U RENESANSI
Putevi nove nauke i nove metode
Kopernik: novo shvatanje kosmosa i položaja čoveka u svetu
Galilej: osnivač moderne prirodne nauke
Naučni i pronalazački doprinosi Leonarda da Vinčija
Afirmisanje novih metoda istraživanja

Glava VII UMETNIČKA RENESANSA I NOVO MIŠLJENJE O UMETNOSTI
Posvetovljenje interesovanja i osećanja ljudi: estetizacija života
Povratak književnosti kao pokretačka snaga renesanse
Retorika kao spoljašnja forma renesansnog duha
Osnovni pravci renesansne retorike
Pojava novih umetnosti, nova svest o umetnosti i nova samosvest umetnika
Novo teorijsko razumevanje umetnosti
Odbrana poezije i afirmisanje slikarstva
Obnovljen interes za Platonovu i Aristotelovu poetiku
Novo razumevanje suštine i funkcije umetnosti
Odnos umetnika i predmeta: forma i sadržaj
Domašaji umetničke renesanse

Glava VIII SOCIJALNO-POLITIČKAI PRAVNA MISAO U RENESANSI
Afirmisanje svetovnih motiva i interesa
Učenje o suverenitetu, društvenom ugovoru i pravu
Suverenitet i država
Društveni ugovor
Ideja prava i zakonitost
Otkrivanje utopijskih vidika

Glava IX REFORMATORSKI POKRETI U EPOHI RENESANSE
Zahtevi za promenama u verskom životu i crkvi
Inspiratori i glavni predstavnici reformacije
Tačke sporenja protestantizma i katoličanstva
Tok i ishod protestantske borbe
Kontrareformacija kao odgovor na protestantsku reformaciju
Protivrečno nasleđe protestantskih pokreta
Oslobađanje duha posebnosti i individualizma
Izgrađivanje nove etike rada
Protivrečan odnos prema filozofiji i novoj nauci

Glava X RENESANSNA FILOZOFIJA KAO OSVAJANJE AUTONOMIJE UMA
Kontroverzno razumevanje mesta renesanse u istoriji filozofije
Izlaz iz srednjovekovne krize mišljenja i traganje za novim osnovama
Povratak na antiku kao organon novog mišljenja
Učenje o prirodi i čoveku
Literarna i retorska forma - snaga ili slabost?
Da li je renesansna filozofija oslonjena na nauku?
Filozofi kao tipični samosvesni likovi renesanse

Drugi deo ISTAKNUTI PREDSTAVNICI RENESANSNE MISLI

Glava XI PLITON: RENESANSNO PREOBLIKOVANJE HRIŠĆANSKIH VIDIKA
Racionalistički i humanistički motivi u vizantijskom mišljenju
Renesansna prestilizacija hrišćanskog kosmosa znanja
Čovek kao centar svemira i autonomna snaga
Nadahnuti inspirator florentinske renesanse

Glava XII KUZANSKI: MISLILAC PRELAZA I PLODNIH ANTICIPACIJA
Tipičan mislilac renesansnog prelaza
Višeslojni panteizam
Učenje o stupnjevitosti i granicama znanja
Produktivne socijalne anticipacije

Glava XIII ĐORDANO BRUNO: ENTUZIJASTIČKA FILOZOFIJA PRIRODE
Samosvesni budilac zaspalih duhova
Život potrošen u sukobima i objavljivanju novih istina
Otvorena i podsticajna filozofija prirode
Materija je dinamičko stanište formi
Jedinstvo, princip i uzrok pojavnog sveta
Osobeni renesansni panteizam
Učenje o beskrajnosti svemira i mnoštvu svetova
Metodički antropocentrizam kao renesansni humanizam
Samouvereno i kritičko nastupanje
Uticaj na osobene misaone tokove
I posle četiristo godina kriv i slavan

Glava XIV BEMEOVO UČENJE O BOGU, SVETU, ČOVEKU 1 ZLU U SVETU
J.Berne: i za renesansu neobična pojava
Osobena apologija hrišćanstva i mistika
Bemeovo mesto u filozofiji renesanse
Nedosledni panteizam: priroda kao ogledalo boga
Dijalektički prikaz samoispoljavanja boga ili razvoja sveta
Čovek kao sažimanje različitih svetova
Poreklo zla u svetu
Podsticajna misao uprkos nepojmovnoj formi

Glava XV MONTENJ: RENESANSNA FILOZOFIJA ŽIVOTA
Uvod: renesansni mešanac sa skeptičkim naglaskom
Metodički antropocentrizam i individualizam kao filozofija života
Odbrana etike prirodnog života
Obrazovanje kao vaspitanje za slobodu
Montenjevo mesto u istoriji filozofije

Glava XVI ERAZMO: ODBRANA INDIVIDUALNOSTI I SLOBODNE VERE
Život kao pisanje i traganje za sigurnošću i slobodom
Filološko i humanističko okretanje tradiciji
Nordijski humanizam i nagoveštaj liberalizma
Učešće u reformaciji i sukob s Luterom
Odbrana mira, hrišćanskog i evropskog jedinstva
Kritika crkvenog hrišćanstva, humanizam i lična pobožnost
Pohvala ludosti: delo izvorne renesansne inspiracije

Glava XVII MAKIJAVELI: REALISTIČKO RAZUMEVANJE POLITIČKOG ŽIVOTA
N. Makijaveli: više od pisca Vladaoca
Osnove realističkog razumevanja političkog života
Političko polje, njegove osnove i zakonitosti
Veština vladanja ili pragmatični odgovor na izazove okolnosti
Je li Makijaveli jedinstven politički mislilac?
Makijavelijevo mesto u renesansi i istoriji političkog mišljenja

Glava XVIII
MOR I KAMPANELA:
DVA VELIKA UTOPIJSKA PROJEKTA
TOMAS MOR: UTOPIJA ZAJEDNICE SVOJINE, DOBARA I RADA
Temelj engleskog humanizma i novovekovnih utopija
Realistična istorijska analiza i kritika prvobitne akumulacije
Teorijske osnove i pretpostavke utopijskog ideala
Temelj najboljeg uređenja: jednakost svojine, rada i bogatstva
Elementi otvorenog društvenog projekta
Morov projekt idealne države: utopija ili konstrukcija
TOMAZO KAMPANELA: UTOPIJA ZATVORENOG DRUŠTVA
Široka obrazovanost i neobična interesovanja
Grad Sunca: utopija zatvorene birokratske države
Idealna država kao komunitarna i egalitarna zajednica
Upravljanje državom kao emanacija uma i moći
Sličnosti i razlike u utopijama Mora i Kampanele

Rečnik pojmova i izraza
Literatura