ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2012
Jezik: Srpski
Autor: Strani

Nova, nekorišćena

Format 135 × 225
Godina izdanja 2012
Pismo latinica
Povez tvrd
Strana 474

Ključni tekst za razvitak naše naučne i filozofske misli, Dijalog o dva glavna sistema sveta, objavljen je 1632. godine. Teze sadržane u knjizi primorale su crkvene vlasti da sude Galileju za jeres i da delo stave na Spisak zabranjenih knjiga. Galilejeva teorija je ipak nastavila da se širi i da postavlja temelje naučnoj revoluciji koja je promenila istoriju zapadne kulture. Snaga ove rasprave leži prvenstveno u njenoj sposobnosti da sruši antička verovanja koja su podupirala Ptolomejev i Aristotelov sistem kako bi se izgradile nove teorije dokazujući tačnost Kopernikovih tvrdnji. Zahvaljujući svojoj prozi, ovaj tekst predstavlja prvi primer modernog naučnog oglašavanja kojim se napušta latinski jezik učenjaka u korist italijanskog jezika i izlagačke tehnike bliske pripovedanju. Dijalog između tri lica, Simplikija, Salvijatija i Sagreda, pokazuje vrednost nove nauke zasnovane na empirijskom istraživanju i neposrednom posmatranju.

Galileo Galilej (ital. Galileo Galilei; Piza, 15. februar 1564 — Firenca, 8. januar 1642) bio je italijanski astronom, fizičar, matematičar i filozof, čija su istraživanja postavila temelјe modernoj mehanici i fizici. Rođen je u Pizi. Uglavnom je obrazovan u manastiru Valombroza pored Firence, a na univerzitetu u Pizi studirao je od 1581. do 1585. godine. Ubrzo posle toga, neko vreme je predavao na firentinskoj Akademiji. Na univerzitetu u Pizi je predavao matematiku od 1592. do 1610. Bio je filozof i matematičar kod velikog toskanskog vojvode od 1610. pa do kraja svog života.

U okviru naučne revolucije odigrao je značajnu ulogu u razvoju moderne nauke. Unapredio je teleskopske instrumente i sistematski posmatrao nebo, što je za posledicu imalo otkriće i analizu Jupiterovih satelita, Sunčevih pega, Mesečevih kratera i Mlečnog puta. Drugi veliki Galilejev doprinos je pozitivan nastavak istraživanja Kopernikovog heliocentričnog sistema, naročito otkrićem Venerinih mena.[1] Istraživao je takođe zakonitosti kretanja tela, zakon gravitacije i začeo ideju principa relativnosti. Zbog napretka u metodologiji naučnih eksperimenta i empirijski utemelјenog povezivanja astronomije i kosmologije, Galileja se dogovorno naziva ocem moderne astronomije, ocem moderne fizike, ocem nauke i ocem moderne nauke.

Izumom dvogleda započeo je plodno razdoblјe Galileijevih astronomskih istraživanja. Došla su jedno za drugim značajna otkrića: Mlečni put pokazao se kao ogroman skup zvezda slabog sjaja; Mesečeva površina pokazala se izbrazdanom dolinama i bregovima; oko Jupitera kruže četiri satelita (Galilejanski meseci); Venera pokazuje mene kao i Mesec (Venerine mene); na Sunčevoj površini vide se pege (Sunčeve pege). Galilejeva veleičina nije u njegovim izumima, iako se može smatrati najvećim optičarom svog doba, nego u tome što je dvogled usmerio prema nebu. Prva svoja astronomska otkrića objavio je 1610. u delu Vesnik zvežđa (lat. Siderius nuncius). Zalaganje za Kopernikov sistem, kao jedini tačan i istinit, dovelo je Galileija u sukob s crkvenim učenjem, pa mu je odlukom Inkvizicije 1616. bilo zabranjeno učenje da se Zemlјa kreće oko Sunca i da je ono središte sveta. Iako je obećao da će odustati od svog uverenja, nije mogao da podstaknut otkrićima do kojih je došao, odustane od naučne istine, pa je u svojem delu Dijalog o dva glavna svetska sistema, ptolemejskom i kopernikovom … (ital. Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo, tolemaico e copernicano…, Firenca, 1632.) izložio heliocentrični sistem. To je delo Katolička crkva odmah ocenila kao heretičko. Galilejeva doslednost u iznošenju i obrani naučne istine izazvala je oštru reakciju. U Rimu, u prostorijama inkvizicije, održan je proces protiv Galileja (1633), koji je tada bio u sedamdesetoj godini života. U progonstvu, lišen slobode i odvojen od sveta, pod stalnim nadzorom Inkvizicije, dovršio je svoje najveće delo o mehanici započeto još u padovanskom razdoblјu Razgovori i matematički prikazi dva novna znanja u mehanici (ital. Discorsi e dimonstrazioni matematiche intorno a due nuove scienze, Lejden, 1638.), kojim je udario temelјe klasičnoj mehanici. U njemu je izložio zakone slobodnog pada, uveo pojam ubrzanja, obradio kretanje niz kosinu, vodoravni hitac i tako dalјe. Tim delom uveo je Galilej eksperimentalni metod istraživanja i matematičko formulisanje eksperimentom utvrđenih zakonitosti, te time položio temelјe modernoj fizici.

Nakon njegove smrti crkvene vlasti nisu dopustile da mu se podigne nadgrobni spomenik. Tek 1737. položen je u zajednički grob sa svojim učenikom V. Vivijanijem i tada mu je podignut nadgrobni spomenik, a 16. aprila 1757. skinuta je zabrana s Galilejevih dela, u kojima on zastupa načelo pomičnosti Zemlјe, nasuprot geocentričkog sistema, koji je branila crkva. Prvo kompletno izdanje Galilejjevih dela izdano je u Firenci (od 1842. do 1856.) u 16 svesaka.