ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1900 - 1949.
Autor: Domaći
Tematika: Istorija
Kulturno dobro: Predmet koji prodajem nije kulturno dobro ili ovlašćena institucija odbija pravo preče kupovine
Jezik: Srpski

Lepo očuvano

1927

deo sadržaja na slikama

Crnjanski naše plaže na Jadranu
putopisi
...


Jadranska straža je bila patriotska pomorska organizacija u Kraljevini Jugoslaviji. Postojala je od 1922. do 1941. godine. Osnivač organizacije je Juraj Bjankini.

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Program svečane akademije Jadranske straže, održane u Kolarcu 1935. godine.
Jadranska straža je bila osnovana 19. februara 1922. godine u Splitu od strane nekolicine splitskih intelektualaca i rodoljuba. Cilj organizacije bilo je širenje svesti o značaju Jadranskog mora, privrednom, kulturnom i opštem napretku Jadrana. Nastala je iz potrebe suprotstavljanja otvorenoj nameri Kraljevine Italije da preuzme istočni deo Jadrana. Uz splitski Glavni odbor, 1922. godine osnovani su odbori u Osijeku, Skoplju i Prištini, godine 1923. odbori u Ljubljani, Sarajevu, Novom Sadu, Dubrovniku, Beogradu, Zagrebu i Kragujevcu, a 1924. godine oblasni odbor u Velikom Bečkereku. Prema Statutu iz 1927. godine, glavni zadatak joj je „očuvanje nacionalnih obeležja i pomorske tradicije zemlje, širenje narodne svesti o važnosti Jadranskog mora, unapređenje njegovog iskorišćavanja i razvoj jadranske orijentacije“. Svoje aktivnosti je usmeravala ka mlađem naraštaju. Mnogi oblasni odbori iz kontinentalnih delova Kraljevine podizali su dečje domove u mestima na obali Jadranskog mora kako bi omogućili deci i mladima da posete po prvi put more i zavole ga. Dobrovoljnim prilozima sagradila je 1933. godine školski brod Jadran i namenila ga ratnoj mornarici.

Jadranska straža je bila masovna organizacija, koja je krajem tridesetih godina brojala oko 180.000 članova u 20 oblasnih odbora širom Kraljevine Jugoslavije. Sarađivala je sa ostalim nacionalnim organizacijama, kao što su sokolski pokret i skauti. Organizacija je imala razvijenu izdavačku delatnost, kao što su brošure, leci, almanasi i kalendari. Službeno glasilo Jadranske straže izlazilo je od 1923. do 1941. godine pod nazivom Jadranska straža u Splitu. Posebna dela objavljivala je u ediciji Pomorska biblioteka.


Izvod iz Pravilnika „Jadranske straže”
Prvi predsednik Jadranske straže je bio Juraj Bjankini, koji je tu dužnost obavljao do svoje smrti 1929. godine. U periodu od 1929. do 1941. godine predsednik Jadranske straže bio je Ivo Tartalja, ban Primorske banovine (1929—1932).

Simboli[uredi | uredi izvor]
Jadranska straža je imala svoje prepoznatljive simbole, kao što su amblem, himna, uniforme i zastava. Znak Jadranske straže predstavlja buzdovan Kraljevića Marka napola izvučen iz mora i inicijali „JS“.

Prestanak rada[uredi | uredi izvor]
Jadranska straža prestala je da postoji aprila 1941. godine, nakon izbijanja Aprilskog rata i razbijanja Kraljevine Jugoslavije.